وی گفت که بعد از شیوع همه گیری کووید 19، براساس گزارش سازمان جهانی بهداشت، برنامه ملی پاسخ دهی به پیامدهای همه گیری کووید 19 در جمهوری اسلامی ایران به تصویب رسید و طبق آن ، اجرای این برنامه با سه خط تلفن، و  توان حرفه ای و تخصصی 450 مشاور آموزش دیده جهت پاسخگویی به مسایل اجتماعی و روانی همه گیری کووید 19 آغاز شد.

   وی، برای داشتن تصویری درست از همه گیری کووید 19 و تاثیرات آن، به گزارش پژوهشکده آمار ، از تاثیرات اجتماعی و اقتصادی، جمعیتی و سلامت روان بیماری کووید 19 که در آذرماه 1399 منتشر شد، اشاره کرد.

   دکتر فروزان گفت: براساس این گزارش، 15 درصد شاغلان به دلیل همه گیری کووید، شغل خود را از دست دادند که زنان شاغل و گروه های خود اشتغالی حجم بیشتری از این آمار را تشکیل می دهند.

   وی افزود: 30 درصد افراد با همه گیری کرونا، منبع درآمد خود را از دست دادند و کاهش درآمد نسبت به قبل از همه گیری داشتند. و براساس همین مطالعه، 9/2 درصد کودکان 6 تا 18 ساله کشور به دلیل پاندمی کووید، موفق به ثبت نام در مدارس برای سال تحصیلی 99 – 1400 نشدند.

    بگفته وی بنقل از گزارش پژوهشکده آمار، " استفاده نامناسب از فضای مجازی برای آموزش کودکان " در دوران شیوع کرونا، سبب نگرانی 35 درصد والدین شده که این امکانات را برای فرزندان خود مناسب نمی دانند.

    رئیس دبیرخانه رصدخانه اجتماعی کووید 19 تصریح کرد: این چند نمونه کفایت می کند که نشان دهد، در کنار موضوع کاهش مرگ و میر و ناتوانی جسمی و روانی ناشی از پاندمی کووید، توجه به سلامت اجتماعی و ارائه توصیف دقیق از وضعیت سلامت اجتماعی در جامعه لازم است، تا تحلیل های بدست آمده از آن نیز بتواند به برنامه ریزان نظام سلامت کمک کند.

    وی افزود: عمده تکلیف رصدخانه اجتماعی کووید 19  نیز ارائه تصویر درست و بدون سوء گیری از وضعیت اجتماعی بعد از همه گیری کرونا و مشارکت در ارائه راهکارهایی است که به سلامت اجتماعی جامعه کمک کند.

*****

   در بخش دیگری از این وبیناز، دکتر مهرداد فرخی دبیر رصدخانه اجتماعی کووید 19 طی سخنانی تحت عنوان « حیطه های جلب مشارکت و همکاری با دانشگاه های علوم پزشکی کشور و مراکز و نهادهای مرتبط با سلامت اجتماعی »، به دو ماموریت از چهار ماموریت ابلاغ شده مقام عالی وزارت بهداشت برای رصدخانه اجتماعی کووید 19، اشاره کرد و گفت: براساس این دو ماموریت، می بایست پاسخ این سئوال ها که پیامدهای اجتماعی ناشی از پاندمی کووید 19 در ایران چیست ؟ و دیگری، تعیین کننده های سلامت اجتماعی چه نقشی در پاندمی کووید دارند؟ را با انجام مطالعات و بررسی در سطوح مختلف اجتماعی مشخص کنیم.

   دکتر فرخی افزود: به عنوان مثال، بررسی های جهانی نشان می دهد که سطح اجتماعی پائین تر و یا به عبارتی، افراد فقیرتر از پاندمی کووید بیشتر متاثر شده، بیشتر مبتلا می شوند و نوع شدید آن را هم می گیرند.

   وی تصریح کرد: این مطالعه هنوز در کشور  خودمان انجام نشده و رصدخانه اجتماعی کووید 19 با کوهورتی که برای مطالعه پیامدهای اجتماعی کووید طراحی کرده و با پرسشنامه ای که به این منظور تهیه شده و برای همه دانشگاه های علوم پزشکی ارسال می شود، می توانیم نابرابری های اجتماعی و اقتصادی را هم از این پرسشنامه ها استخراج کنیم و بعد میزان ابتلا و میزان مرگ و میر براساس شرایط اجتماعی و اقتصادی را مشخص کنیم تا در سیاستگذاری های کشور از این اطلاعات و نتایج ، استفاده شود.

   دکتر فرخی با توجه به این مقدمه، زمینه های همکاری با دانشگاه های علوم پزشکی را به دو بخش " زمینه های مطالعاتی " و " مشارکت در فعالیت های ترویجی " تقسیم کرد و افزود: در بخش مطالعاتی، با اولین فراخوانی که در میان اعضای هیات علمی انجام شد، 40 پروپوزال به دبیرخانه رصدخانه رسید که با بررسی آنها و با توجه به اولویت هایی که در پاندمی وجود داشت، چهار پروپوزال در اولویت کار رصدخانه قرار گرفت و در عین حال که همچنان می توانیم پروپوزال های دانشگاه ها در سراسر کشور را بپذیریم .

   وی اظهار داشت: یکی از مهمترین این چهار طرح تحقیقاتی، مطالعه ای بصورت کوهورت است که پیامدهای اجتماعی کووید را در جمعیت بالای 18 سال کشور بررسی می کند و ابزارهای مربوط به این مطالعه جهت دانشگاه های سراسر کشور ارسال شده است تا براساس شرایط اجتماعی، اقتصادی و فرهنگی منطقه خود، از پرسشنامه هایی که طراحی شده، استفاده کنند و در نهایت، اطلاعات به صورت کشوری مورد بررسی و مطالعه قرار بگیرد .

   وی با بیان خلاصه ای از سه طرح دیگر که در دست اجرای محققان رصدخانه اجتماعی کووید است مانند بررسی میزان پذیرش واکسن از سوی مردم، و یا بررسی پیامدهای اجتماعی کووید در جمعیت کودکان، افزود: همه چهار طرح مورد نظر، با همکاری دانشگاه های علوم پزشکی در سراسر کشور قابل اجرا ست.

    وی گفت: پیش از تاسیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 نیز مطالعات مختلف در دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و همچنین دانشگاه های دیگر در خصوص ابعاد اجتماعی کووید 19 انجام شده است که می توان با بازنگری بر روی آنها، نتایج آن مطالعات را نیز به روز کرده و بسیاری از آن ها که منجر به تبیین سیاست ها و دستورالعمل هایی در حوزه سلامت می شود، منتشر کرد. رصدخانه اجتماعی کووید 19 برای دریافت این مطالعات آمادگی دارد تا به دستورالعمل و سیاست تبدیل کند.

   دکتر فرخی همچنین تاکید کرد که " برقراری و حفظ ارتباط بین مدیریت سلامت اجتماعی با مدیریت بیماری کرونا در همه استان های کشور " می تواند به مدیریت بیماری در سطح کشور کمک کند.

   دبیر رصدخانه اجتماعی کووید 19 همچنین با انتشار اسلایدهایی، خواستار همکاری و مشارکت دانشگاه های علوم پزشکی کشور و نهاد ها و سازمان های مرتبط با سلامت اجتماعی در سراسر کشور، در زمینه " فعالیت های ترویجی " شد.

   دکتر فرخی، " ارسال خلاصه طرح های پژوهش در حوزه سلامت اجتماعی و بیماری کووید در قالب گزاره برگ و دارای ویژگی های مناسب ترجمان دانش برای انتشار در سایت و سایر رسانه های در اختیار رصدخانه با ذکر نام و مشخصات پژوهشگران و دانشگاه متبوع " ، " مشارکت فعال در برگزاری وبینارهای رصدخانه با موضوع های مرتبط با سلامت اجتماعی در همه گیری کووید 19 " و " ارسال پیام های آموزشی به دبیرخانه برای انتشار در سایت و سایر رسانه های در اختیار رصدخانه با ذکر نام و مشخصات تهیه کننده پیام و دانشگاه متبوع " را از دیگر مواردی ذکر کرد که همکاری همه مراکز علمی و اجرایی مرتبط با سلامت اجتماعی را می طلبد.

   وی همچنین پیشنهادهایی را مبنی بر " استفاده از طرح و شاخص های تهیه شده توسط رصدخانه در هر استان شامل یک شهر کم برخوردار و یک شهر برخوردار استان و تجمیع نتایج و گزارش آن بصورت یک تصویر ملی از متغیرهای سلامت اجتماعی در همه گیری بیماری کووید 19 " و " توسعه ابزار تهیه شده توسط رصدخانه اجتماعی کووید توسط محققان استانی، با توجه به زمینه های فرهنگی و اجتماعی هر منطقه " مطرح کرد.

*****

   در ادامه، دکتر میرطاهر موسوی عضو هیات علمی دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و از محققان برجسته حوزه رفاه و سلامت اجتماعی، طی سخنانی تحت عنوان « ضرورت توجه به سرمایه اجتماعی در همه گیری کووید 19 »، به مفهوم رسمی سرمایه اجتماعی (سرمایه شبکه بادوامی از روابط کمابیش نهادینه شده توام با شناخت و تعهدات متقابل است که هنجارهای مربوط به سرمایه اجتماعی را تولید می کند) پرداخت.

   وی با نمایش جدولی از ابزار یا مقیاس پنج بعدی سنجش سرمایه اجتماعی در ایران ، به بررسی سرمایه اجتماعی در پنج مولفه اشاره کرد و در ادامه، مقایسه گویه های مشترک سنجش سرمایه اجتماعی طی سال های 1385، 1393 و 1397 را داشت.

   دکتر موسوی با بیان نتایج سنجش در 10 گویه مشترک سرمایه اجتماعی، و جمع بندی اطلاعات، توصیه کرد که فعلا بجای افزایش سرمایه اجتماعی، باید بفکر جلوگیری از زوال و تخریب سرمایه اجتماعی موجود باشیم، ضمن آنکه به تشکیل نهادهای مدنی و اعتماد و حمایت رسمی از آنها کمک کنیم .

   وی همچنین " کمک به کاهش نابرابری های عرضی و طولی و نابرابر های منطقه ای ، تلاش جدی به منظور تقلیل آسیب های اجتماعی و تقویت احساس سلامت، موفقیت، رضایت و شادی و امید به آینده مردم از طریق تغییر و اصلاح خاستگاه سرمایه اجتماعی در سطوح کلان، میانی و خرد " را توصیه کرد.

    این محقق و استاد دانشگاه افزود: برای حفظ سرمایه اجتماعی در شرایط پاندمی کووید، " پرهیز نظام سلامت از ورود به منازعات سیاسی " ، " تجدید نظر در روندهای نگران کننده و ناکارآمدی های در سطح کلان نظام سلامت و در زمینه مبارزه با کرونا " و " اطلاع رسانی شفاف در این زمینه " نیز توصیه می شود.

   در ادامه این وبینار نیز دکتر قباد مرادی دانشیار اپیدمیولوژی و نماینده مرکز تحقیقات عوامل اجتماعی موثر بر سلامت دانشگاه علوم پزشکی کردستان در سخنانی ، پنج حیطه از عوامل اجتماعی موثر بر سلامت در همه گیری کووید 19 را تشریح و به راهکارهای اقتصادی و اجتماعی مربوط به آنها پرداخت.

   گفتنی است؛ در این وبینار ، دکتر حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی و رئیس رصدخانه اجتماعی کووید 19 ، با ایراد سخنرانی، به " تبیین ضرورت جایگاه رصدخانه اجتماعی در نظام سلامت " پرداخت که متعاقبا اطلاع رسانی می شود.  

   رصدخانه اجتماعی کووید 19 از اواخر اسفندماه سال گذشته با ابلاغ وزیر بهداشت، به دکتر حمیدرضا خانکه رئیس دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی سپرده شد تا ابعاد اجتماعی پاندمی کووید 19 بررسی و نتایج برای آگاهی سیاسگذاران و برنامه ریزان کشور ارائه شود.

    دانشگاه علوم توانبخشی و سلامت اجتماعی در مجموعه دانشگاه های تحت نظارت وزارت بهداشت فعالیت می کند که دارای 9 مرکز تحقیقات و 23 دپارتمان در سه حوزه سلامت اجتماعی، سلامت روانی و توانبخشی است.

انتهای پیام/

تهیه و تنظیم خبر: نعیمی پور